International Journal of Innovative Approaches in Education
Abbreviation: IJIAPE | ISSN (Print): 2602-4780 | ISSN (Online): 2602-4489 | DOI: 10.29329/ijiape

Research article    |    Open Access
International Journal of Innovative Approaches in Education 2022, Vol. 6(1) 63-82

Uzaktan Eğitim Sürecinde Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri: Okul Yöneticilerinin ve Psikolojik Danışmanların Deneyimleri

Sümeyye Koç & Recep Kaçdi

pp. 63 - 82   |  DOI: https://doi.org/10.29329/ijiape.2022.437.6

Publish Date: April 18, 2022  |   Single/Total View: 241/454   |   Single/Total Download: 360/686


Abstract

Bu araştırmada; uzaktan eğitim sürecinde yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine yönelik olarak okul yöneticileri ve psikolojik danışmanların beklentilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseninde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2020-2021 öğretim yılında Gaziantep ili Şahinbey ilçesi ortaokul kademesinde görev yapan beş psikolojik danışman ve beş okul yöneticisi oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Veriler içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir. Elde edilen veriler sonucunda, uzaktan eğitim ile yüz yüze eğitimde benzer psikolojik danışma hizmetleri sunulduğu görülmüştür. Psikolojik danışmanların beklentileri, uzaktan eğitim sürecinde okullardaki göre tanımlarının netleştirilmesi, çevrimiçi psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin alt yapısının oluşturulması ve okul yöneticilerinin sorumluluk almaları olduğu tespiti edilmiştir. Okul yöneticilerin ise psikolojik danışmanlardan beklentileri, uzaktan eğitim sürecinde aileler ile iletişmde olarak işbirlikli aktif bir çalışma sürdürmeleri şeklindedir. Araştırmada okul yöneticilerinin ve psikolojik danışmanların yürütülen uzaktan psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin yüz yüze eğitime geçilmesiyle de devam etmesine dair ortak beklenti sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords: Uzaktan Eğitim, Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Hizmetleri, Psikolojik Danışman, Okul Yöneticileri


How to Cite this Article?

APA 7th edition
Koc, S., & Kacdi, R. (2022). Uzaktan Eğitim Sürecinde Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri: Okul Yöneticilerinin ve Psikolojik Danışmanların Deneyimleri. International Journal of Innovative Approaches in Education, 6(1), 63-82. https://doi.org/10.29329/ijiape.2022.437.6

Harvard
Koc, S. and Kacdi, R. (2022). Uzaktan Eğitim Sürecinde Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri: Okul Yöneticilerinin ve Psikolojik Danışmanların Deneyimleri. International Journal of Innovative Approaches in Education, 6(1), pp. 63-82.

Chicago 16th edition
Koc, Sumeyye and Recep Kacdi (2022). "Uzaktan Eğitim Sürecinde Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri: Okul Yöneticilerinin ve Psikolojik Danışmanların Deneyimleri". International Journal of Innovative Approaches in Education 6 (1):63-82. https://doi.org/10.29329/ijiape.2022.437.6

References
  1. Akoğlu, G. ve Karaslan, T. B. (2020). Covid-19 ve izolasyon sürecinin çocuklar üzerindeki olası psikososyal etkileri. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 99-103. [Google Scholar]
  2. Akyıldız, S. T. (2020). Pandemi döneminde yapılan uzaktan eğitim çalışmalarıyla ilgili İngilizce öğretmenlerinin görüşleri (bir odak grup tartışması). Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (21), 679-696. [Google Scholar]
  3. Aroyo, L. & Dicheva, D. (2004). The new challenges for e-learning: the educational semantic web. Educational Technology & Society, 7(4), 55-69. [Google Scholar]
  4. ASCA- American School Counselar Association, (2009). The Role of the Proffessional School Counselar. http://www.schooolcounselar. org. internet adresinden 14.09.2020 tarihinde indirilmiştir. [Google Scholar]
  5. Aşkın, R., Bozkurt, Y. ve Zeybek, Z. (2020). Covid-19 Pandemisi: Psikolojik etkileri ve teröpatik müdahaleler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Covid-19 Sosyal Bilimler Özel Sayısı 37(Özel Ek), 304-318. [Google Scholar]
  6. Atıcı, M. ve Çam, S. (2013). Okullarda PDR uygulamaları dersine ilişkin öğrenci görüşlerinin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(39), 106-119. [Google Scholar]
  7. Aydın, İ., Arastaman, G., & Akar, F. (2011). Türkiye’de ilköğretim okulu yöneticileri ile psikolojik danışmanlar arasındaki çatışma kaynakları. Eğitim ve Bilim, 36(160), 200-212. [Google Scholar]
  8. Bacıoğlu Donat, S., Onat Kocabıyık, O. ve Malkoç, A. (2017). Rehberlik ve psikolojik danışmanlık öğrencilerinin okullardaki rehberlik servisini değerlendirmeleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 7(48), 45-62. [Google Scholar]
  9. Bakioğlu, A. ve Gayık Asyalı, S. (2005). Rehber öğretmenlerin bulundukları kariyer evrelerine göre okul yönetimini algılayışlarının niteliksel olarak incelenmesi. Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 21, 89-110. [Google Scholar]
  10. Bardhoshi, G., &Duncan, K. (2009). Ruralschoolprincipals’ perception of theschoolcounselor's role. TheRuralEducator, 30(3), 16-24. [Google Scholar]
  11. Başaran, M., Doğan, E., Karaoğlu, E. ve Şahin, E. (2020). Koronavirüs (Covıd-19) pandemi sürecinin getirisi olan uzaktan eğitimin etkililiği üzerine bir çalışma. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 179-209. [Google Scholar]
  12. Bayburtlu, Y. S. (2020). Covid-19 pandemi dönemi uzaktan eğitim sürecinde öğretmen [Google Scholar]
  13. görüşlerine göre Türkçe eğitimi. Electronic Turkish Studies, 15(4). [Google Scholar]
  14. [Google Scholar]
  15. Burnham, J. J., Jackson, C. M. (2000). School counselorroles. Professional Schoolcounseling, 4(1), 41. [Google Scholar]
  16. Bursalıoğlu, Z. (1999). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (11. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık. [Google Scholar]
  17. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F.(2008). Bilimsel Araştırma [Google Scholar]
  18. Yöntemleri (14. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları. [Google Scholar]
  19. Can, E. (2010). İlköğretim okullarında görevli psikolojik danışmanların karşılaştıkları sorunların incelenmesi. 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Elazığ. [Google Scholar]
  20. Canpolat, M. (2021). Psikolojik danışmanlık ve reheberlikte yapay zeka kullanılabilirliği üzerine bir araştırma. Milli Eğitim Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi 1(1). [Google Scholar]
  21. Chiou, H. (1997). Integration of the resources of guidance and counseling via the Internet: Development of the “Guidance Network System (GNS)” in Taiwan. In Caring in an age of technology. Proceedings of theb international conference on counseling in the 21st century (Report No. EDO-CG-029-917). Beijing, China: ERIC Document Reproduction Service No. ED 439346. [Google Scholar]
  22. Cihangir, N. ve Öztan Ulusoy, Y. (2021). Uzaktan eğitim boyunca psikolojik danışmanların krize müdahale deneyimlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Özel Eğitim Dergisi, 1,1. [Google Scholar]
  23. Creswell, J. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. 2nd ed. Thousand Oaks, CA: Sage. [Google Scholar]
  24. Creswell, J. (2013). Nicel, nitel ve karma yöntem yaklaşımları, araştırma deseni, Çeviri Ed., Selçuk Beşir Demir, Ankara: Eğiten Kitap Yayınları. [Google Scholar]
  25. Creswell, J.D. (2016). Mindfulness ınterventions. Annual Review of Psychology, 68(18), 1-26. [Google Scholar]
  26. Cyrus, S. H. H., Cornelia Y. I. C., ve Roger C. M. H., (2020). Mental health strategies to combat the psychological impact of covid-19 beyond paranoia and panic. Academy of Medicine, 49(3), 155- 160. [Google Scholar]
  27. Çakın, Ö. ve Akyavuz, E. K. (2020). Covid-19 süreci ve eğitime yansıması: Öğretmen görüşlerinin incelenmesi. İnternational Journal of Social Science and Education Research, 6(2), 165-186. [Google Scholar]
  28. Çalık, C. (2007). Okul-çevre ilişkisinin okul geliştirmedeki rolü: Kavramsal bir çözümleme. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(3), 123-139. [Google Scholar]
  29. Çam, S. (2003). Okullarda rehberlik hizmet alanları ve birimleri, Psikolojik danışma ve rehberlik içinde(27-464). Can, G., 4. Baskı, Ankara: Pegem A Yayınları. [Google Scholar]
  30. Çetinkaya, B. (2017). Rehberlikte Temel Kavramlar, Rehberlik içinde(2-36). Aydın, B., Ankara: Pegem Akademi [Google Scholar]
  31. Çil, İ., Tokat, M. A., Türkan, Y. S., ve Doğan, N. (2014). Temel eğitim kurumlarında e-rehberlik ve danışmanlık karar destek sistemi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 34- 56. [Google Scholar]
  32. Driscoll, M. (2002). Experiences web-based training: creating e-learning. San Francisco: Jossey- Bass/Pfeiffer. [Google Scholar]
  33. Er, M. (2006). Çocuk, hastalık, anne-babalar ve kardeşler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 49, 155-168. [Google Scholar]
  34. Erdem, A. & Özdemir, M. (2020). Çevrimiçi ve yüz yüze psikolojik danışmaya ilişkin algıları keşfetmek: nitel bir çalışma. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 12(1), 331-363. [Google Scholar]
  35. Erdur Baker, Ö. ve Çetinkaya, E. (2007). Etik: Davranışta kırılma noktası, Gelişen psikolojik danışma ve rehberlik, meslekleşme sürecinde ilerlemeler içerisinde (163-182). R. Özyürek, F. Korkut Owen ve D. Owen, Ankara: Nobel Yayın. [Google Scholar]
  36. Ergene, T. 2011. Sağlık meslekleri arasında sayılma girişimimiz Türk PDR Derneği. http:// www. pdr. org. tr. internet adresinden 14.09.2021 tarihinde indirilmiştir. [Google Scholar]
  37. Ergönen, A. T., Biçen, E., ve Ersoy, G., (2020). COVID-19 Salgınında ev içi şiddet. The Bulletin of Legal Medicine, 25, 48-57. [Google Scholar]
  38. Gay, L. R. (1987). Educational research. Competencies for analysis and application (3th Ed). Columbus: Merrill Publishing Company. [Google Scholar]
  39. Glosoff, H. L. ve Koprowicz, C. L. (1990). Children achieving potential: an introduction to elementary school counselling and state-level policies. Alexandria, VA: American Association for Counselling and Development [Google Scholar]
  40. Gerler, E.R. (1995). Advancing elementary and middle school counseling through computer technology. Elementary School Guidance and Counseling, 30, 8-16. [Google Scholar]
  41. Gültekin, G. ve Baran, G. (2005). Hastalık ve çocuk. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 8(8). [Google Scholar]
  42. Güven, M. (2003). Psikolojik danışmanların okul yöneticileri ile ilişkilerinin değerlendirilmesi. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi 09–11 Temmuz 2003 İnönü Üniversitesi/Malatya Bildiri Özetleri içinde (s. 102-103). Ankara: Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği. [Google Scholar]
  43. Güven, M. (2009). Milli eğitim bakanlığı müfettişlerinin okul rehberlik hizmetleri ve denetimiyle ilgili görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(9), 171-179. [Google Scholar]
  44. Hackney, H. ve Cormier, S. (2008). Psikolojik Danışma İlke ve Teknikleri: Psikolojik Yardım Süreci El Kitabı (T. Ergene, S. Aydemir Sevim Çev.). Ankara Mentis Yayıncılık. [Google Scholar]
  45. [Google Scholar]
  46. Hamamcı, Z. (2007). Gelişen psikolojik danışma ve rehberlik (meslekleşme sürecinde ilerlemeler). Nobel Yayın Dağıtım, Ankara. [Google Scholar]
  47. Hamamcı, Z. ve Savaş, A.C. (2010). Okullarda rehberlik hizmetlerinin internet üzerinden yürütülmesine ilişkin veli, öğrenci ve psikolojik danışmanların görüşlerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 147-158. [Google Scholar]
  48. Hardesty, P. H. ve Dillard, J. M. (1994). The role of elemantary school counselors compared with their middle and secondary school counterparts. Elementary School Guidance and Counselling, 29, 83-91. [Google Scholar]
  49. Hatunoğlu, A. ve Hatunoğlu, Y. (2006). Okullarda verilen rehberlik hizmetlerinin problem alanları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 333-338. [Google Scholar]
  50. Hayden, L., Poynton, T. A., ve Sabella, R. A. (2008). School counselors’ use of technology within the ASCA National Model’s delivery system. The Journal of Technology in Counseling, 5(1), 6- 18. [Google Scholar]
  51. Holmes, E. A., O'Connor, R. C., Perry, V. H., Tracey, I., Wessely, S., Arseneault, L. ve Ford, T., (2020). Multidisciplinary Research Priorities for the Covid-19 Pandemic: A Call for Action for Mental Health Science. The Lancet Psychiatry, 7, 547-560. [Google Scholar]
  52. House, R. M., & Hayes, R. L. (2002). School counselors: Becomingkeyplayers in school reform. Professional School Counseling, 5, 249-256. [Google Scholar]
  53. Hrastinski, S. (2009). A theory of online learning as online participation. Computers and Education, 52,78-82. [Google Scholar]
  54. Imran, N., Zeshan, M. ve Pervaiz, Z. (2020). Mental health considerations for children & adolescents in COVID-19 Pandemic. Pakistan Journal of Medical Sciences, 36 (COVID19-S4). [Google Scholar]
  55. Kang, L., Li, Y., Hu, S., Chen, M., Yang, C., Yang, B.X., Wang, Y., Hu, J., Lai, J., Ma, X., Chen, J., [Google Scholar]
  56. Guan, L., Wang, G., Ma, H., ve Liu, Z., (2020). The Mental Health of Medical Workers in Wuhan, China Dealing with the 2019 Novel Coronavirus, Lancet Psychiatry, 7(3), e14. [Google Scholar]
  57. Karaca, Ö. ve Kelam, D. (2020). Covid-19 gölgesinde uzaktan eğitim hizmet kalitesinin incelenmesi. Sivas Interdisipliner Turizm Araştırmaları Dergisi, (5), 7-18. [Google Scholar]
  58. Karataş, K. ve Sönemz, N. (2019). Lise Öğrencilerinin Rehberlik Hizmetlerine ve Rehber Öğretmene İlişkin Görüşleri: Metaforik Bir Analiz. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 12(3), 915-934. [Google Scholar]
  59. Karaküçük, S. (2010). Okul rehberlik servislerinin fiziksel/mekânsal koşullarının incelenmesi (Rehber öğretmenlerin mekânsal algıları bağlamında). Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(1), 421-440. [Google Scholar]
  60. Karman, Ö. 2021. Okul Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri Uygulamalarının Odak Grup Görüşmesi Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 13(24), 294-307. [Google Scholar]
  61. Kaya, B., (2020). Pandeminin ruh sağlığına etkileri. Klinik Psikiyatri Dergisi, 23, 123-124. [Google Scholar]
  62. Kesici, S. (2008), A sample for guidance application of distance education technologies: A Case Study on Graduate Students’Opinions About Web-Assisted Career Guidance Systems. Turkish Online Journal of Distance Education, 9(1), 139-156. [Google Scholar]
  63. Kepçeoğlu, M. (1994). Psikolojik danışma ve rehberlik. Ankara: Özerler Matbaası. [Google Scholar]
  64. Kimberly, S. (2005). An Empirical Examination of Client Attidues Toward Online Counseling. CyberPsychology & Behavior, 8(2), 172-177. [Google Scholar]
  65. Korkut, F. (2007). Counselor education, program accreditation and counselor credentialing in Turkey. International Journal for the Advancement of Counseling, 22, 57-67. [Google Scholar]
  66. Korkut-Owen, F., & Owen, D. (2008). Okul psikolojik danışmanlarının rol ve işlevleri: yöneticiler ve psikolojik danışmanların görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, 41 (1), 207- 221. [Google Scholar]
  67. Lıamputtong, P. (2009). Qualitative data analysis: conceptual and practical considerations. Health Promotion Journal of Australia, 20(2), 133-139 [Google Scholar]
  68. Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. California: SAGE. [Google Scholar]
  69. Merriam, S. B. (2013). Qualitative research anad case study applications in education. Jossey- Bass [Google Scholar]
  70. Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks,CA: Sage [Google Scholar]
  71. Milli Eğitim Bakanlığı (2019). E-rehberlik modülü kullanma kılavuzu. Ankara. [Google Scholar]
  72. Morse, C. L. ve Russell, T. (1988). How Elementary School Counselors See Their Role: An Empirical Study. Elementary School Guidance and Counselling, 23, 54-62. [Google Scholar]
  73. Olness, K., Mandalakas A. ve Torjesen, K. (2015). How to Help the Children in Disasters. 4th ed. Health Frontiers, Kenyon, USA. [Google Scholar]
  74. Orhan, F., Yılmaz, M. B., Bayrak, İ. ve Zeren, Ş. G. (2021). COVID-19 Sürecinde Uzaktan Öğretme Süreci İle İlgili İlk ve Ortaöğretim Öğrencilerinin Algıları ve Duygularına Yönelik Bir Analiz, Covid 19 ve Toplum: Salgının Sosyal, Beşeri ve Ekonomik Etkileri. Bulgular, Sonuçlar ve Öneriler. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Tübitak, https://tubitak.gov.tr/sites/ default/files/20689, Erişim Tarihi: 30.01.2022 [Google Scholar]
  75. Özdemir, M. B. ve Barut, Y. (2020). Psikolojik danışma uygulamalarında post modern bakış açısı: Çevrimiçi psikolojik danışma. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 2(3), 192-199. [Google Scholar]
  76. Özer, Ö., Yıkılmaz, M., Altınok, A., ve Bayoğlu, F. (2016). Psikolojik danışmanların çevrimiçi (online) psikolojik danışmaya yönelik tutumlarının danışan perspektifinden incelenmesi. Akademik Bakış Dergisi, 58, 310-326. [Google Scholar]
  77. Patton, L. D. & Haynes, C. M. (2014). Using critical interpretive lenses to examine glass ceiling effects [Google Scholar]
  78. through qualitative research. in jerlando F. L., E. Jackson M. O’Callaghan., & R. A. Leon (Eds.), New Directions for Institutional Research, 25-35. [Google Scholar]
  79. Piri, S., (2011). İnternet tabanlı psikolojik hizmetler ve bu alana özgü etik ilkeler: Bir gözden geçirme. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 28, 213-231. [Google Scholar]
  80. Reger, M. A., Stanley, I. H., ve Joiner, T. E., (2020). Suicide Mortality and Coronavirus Disease 2019— A Perfect Storm?, Journal of the American Medical Association Psychiatry. [Google Scholar]
  81. Rosenberg, M. J. (2001). E-learning: strategies for delivering knowledge in the digital age. New York: McGraw-Hill. [Google Scholar]
  82. Rust, E.B. (1995). Applications of the International Counselor Network for elementary and middle school counseling. Elementary School Guidance and Counseling, 30, 16-26. [Google Scholar]
  83. Sprik, J. (1990). Counseling and guidance software. Michigan: ERIC Document Reproduction Service No. ED 315701. [Google Scholar]
  84. Stickel, S. A. (1990). A study of role congruencebetweenschoolcounselorsandschoolprincipals. https://eric.ed.gov/?id=ED321944 internet adresinden 15.09.2021 tarihinde erişilmiştir. [Google Scholar]
  85. Stockton, R., & Güneri, O. Y. (2011). Counseling in Turkey: An evolvingfield. Journal of Counseling& Development, 89(1), 98-104. [Google Scholar]
  86. Sürücü, A. ve Yavuz, M. (2013). Rehberlik hizmetlerinin yürütülmesinde okul müdürü-rehber öğretmen etkileşiminin değerlendirilmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(4), 1029- 1047. [Google Scholar]
  87. Tan, H. (2012). Ülkemizde rehberlik ve psikolojik danışma çalışmalarında gelişmeler ve sorunları. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 11(0), 33-48. [Google Scholar]
  88. Tanrıkulu, İ. (2009). Counselors-in-training students’ attitudes towards online counseling. Procedia Soc Behav Sci, 1:785-788. [Google Scholar]
  89. Tagay, Ö. & Savi Çakar, F. (2017). Okullarda yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin okul psikolojik danışmanlarının görüşleri. KEFAD 18(3),1168-1186. [Google Scholar]
  90. Thunström L, Newbold SC, Finnoff SC, Ashworth M ve Shogren JF. (2020). The benefits and costs of [Google Scholar]
  91. flattening the curve for COVID-19. SSRN Electronic Journal, 1–17. [Google Scholar]
  92. Tuzgöl Dost, M. ve Keklik, İ. (2012). Alanda çalışanların gözünden psikolojik danışma ve rehberlik alanının sorunları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 389-402. [Google Scholar]
  93. Yesilyaprak, B. (2002). Egitimde rehberlik hizmetleri. Ankara: Nobel Yayınevi. [Google Scholar]
  94. Yeşilyaprak, B. (2003). Eğitimde rehberlik hizmetleri. Ankara: Nobel Yayıncılık. [Google Scholar]
  95. Yeşilyaprak, B. (2013). 21. Yüzyılda eğitimde rehberlik hizmetleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. [Google Scholar]
  96. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık [Google Scholar]
  97. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık. [Google Scholar]
  98. Yıldız, M.C. (2020). Kapsayıcı psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri bağlamında özel gereksinimli çocukların kardeşleri. Journal Of Inclusive Education in Research and Practive. [Google Scholar]
  99. Yüksel Şahin, F. (2008). Ortaöğretimdeki öğrenci görüşlerine göre psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(2), 1-26. [Google Scholar]
  100. Zalaquett, C. ve Sullivan, J. (1998). Counseling center help screen: students’ use and evaluation of Internet based program. Journal of College Students, 39, 494-495. [Google Scholar]
  101. Zeren, Ş.G. (2016). Yüz yüze ve çevrimiçi psikolojik danışma: Danışanların sorunları ve memnuniyetleri. Eğitim ve Bilim, 40(182), 127-141. [Google Scholar]
  102. Zeren, Ş. G. ve Bulut, E. (2018). Çevrimiçi psikolojik danışmada etik ve standartlar: Bir model önerisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8(49), 63-80. [Google Scholar]